اینترنت اشیا در صنعت یا iiot چیست ؟
صاحبان کارخانه ها و تولیدی ها همواره در اندیشه افزایش کیفیت و سرعت تولید خود بوده اند . آن ها خواستار آن هستند که با حفظ کیفیت و کارایی لازم ، سود آوری را نیز افزایش دهند . راه های بسیاری برای افزایش بازدهی یک کارخانه وجود دارد . برای مثال تجدید نظر در نحوه مدیریت ، تغییر تکنولوژی ، آموزش و بروز رسانی تکنسین ها و مواردی از این قبیل همگی از راه های افزایش سودآوری یک کارخانه محسوب می شوند . یکی دیگر از این روش ها ، استفاده از iot یا اینترنت اشیا در صنعت است که با افزایش بی وقفه علم و تکنولوژی ، زبان زد صاحبان تولیدی و کارخانه ها است .
امروز در وبلاگ مهندسی برق میخواهیم به بررسی کامل مزایا و معایب استفاده از اینترنت اشیا در کارخانه ها و کارگاه های تولیدی بپردازیم و مشاهده کنیم که چطور می توان با به کارگیری و استفاده از اینترنت اشیا میتوان مسیر حرکت یک کارخانه را در جهت مثبت تغییر داد تا افزایش سودآوری را در این زمینه تجربه کنیم .
یکی از مثال هایی که برای IIoT (اینترنت اشیا در حوزه صنعت) می توان نام برد ، اتصال دستگاه ها و سنسور های صنعتی و کارخانه ای به یکدیگر و یا یک سیستم کنترل واحد از طریق شبکه اینترنت است . در این حالت با شبکه کردن سنسور های گوناگون به یکدیگر و مدیریت آن ها از طریق پنل اینترنتی ، میتوان در زمان کمتر و با دقت بیشتری بر روی قسمت های گوناگون یک واحد صنعتی کنترل داشت . اما این کار آنقدر ها هم آسان و سرسری نیست ! شاید در نگاه اول شما این کار را مانند یک خانه هوشمند بدانید . و فکر کنید iot یعنی چند سنسور ساده و یک کنترل از راه دور !
اما تفاوت های بسیاری میان این دو وجود دارد . برای مثال در یک واحد صنعتی ، سنسور ها و شبکه باید از کمترین میزان خطا برخوردار باشد . چرا که کوچکترین خطا و یا تاخیر میتواند خسارت های مالی و یا حتی جانی جبران ناپذیری را به دستگاه های صنعتی و یا تکنسین ها وارد کند .
در صنعت باید از سیستم های بلادرنگی استفاده کرد که کمترین میزان تاخیر را در عمل خود داشته باشند . برای مثال چندی پیش در خط تولید آهن اصفهان ، با از مسیر خارج شدن تیرآهن های مذاب خسارت شدیدی به کارخانه وارد شد . این درحالی است که اگر سیستم های بلادرنگ به موقع عکس العمل مناسب را نشان می دادند ، خط تولید به سرعت خاموش می شد و شاهد این حادثه نبودیم .
شاید برای شما این سوال پیش آید که با وجود نرم افزار های امروزی دیگر چه نیازی است که از اینترنت اشیا در صنعت استفاده کنیم ؟ مگر سیستم های موجود نیاز ما را بر طرف نمی سازند ؟! پاسخ واضح است . اینترنت اشیا هرگز جایگزین نرم افزار های فعلی نخواهند شد . بلکه مکمل آن ها است و به کمک آن ها میتوان قطعات و سنسور های گوناگون را در یک محیط یک پارچه و پروتکلی استاندارد در کنار هم به طور هماهنگ قرار داد . از این طریق میتوان سیستم صنعتی را با بالاترین دقت ، اتوماتیک و هوشمند ساخت .
دلیل انتخاب اینترنت اشیا در صنعت ؟!
حال نوبت آن است که مزایای استفاده از اینترنت اشیا را با هم بررسی کنیم و بدانیم iot چگونه در صنعت تحول ایجاد خواهد کرد . از جمله این مزایا می توان به قابل انعطاف بودن ، راحتی در استفاده ، افزایش reliability یا قابل اعتماد بودن اشاره کرد.
انعطاف پذیر بودن
انعطاف پذیری یکی از ویژگی های منحصر به فرد اینترنت اشیا در صنعت می باشد . و می توان گفت که اینترنت اشیا با هدف و رویکرد انعطاف پذیری با به عرصه گذاشت تا سیستم های نرم افزاری و سخت افزاری خشک سنتی را دست خوش تغییر کند . شما با iot میتوانید به هرگونه که مایلید ،بسته به نیاز خود ، سنسور ها و ابزار ها را در کنار هم قرار دهید و آن ها را مدیریت کنید . برای مثال ابتدا در محل کسب و کار ، اینترنت اشیا را پیاده سازی کنید و سپس آن را به فضای ابری منتقل کنید . و یا به طور همزمان و Edge این کار را انجام دهید .
استفاده آسان
نکته بسیار مهمی که در استفاده از iot در صنعت باید به آن توجه داشت آن است که باید به نحوی باشد که چه مدیران ارشد و افراد متخصص و چه کارگرانی که از سطح اطلاعات و سواد کمتری برخوردار هستند باید توانایی استفاده از آن را به راحتی داشته باشند . چراکه گوناگونی سنسور ها و سیستم های نرم افزاری یا سخت افزاری بسیار وسیع است و باید یک پروتکلی یکسان همه آن ها را در بر گرفته و درکنار یکدیگر هماهنگ سازد . خوش بختانه با تلاش متخصصان و دانش آموختگان iot ، این امر تا حد زیادی محقق شده اما هنوز جای کار و تلاش بسیاری دارد . استارت آپ های کشور هایی همچون آمریکا ، آلمان و ژاپن در این سال ها تلاش های زیادی در این زمینه کرده اند که رابطی کاربر پسند و user friendly طراحی کنند .
وضعیت اینترنت اشیا در صنعت ایران
در کشور ما نیز صنعت گران و کارگاه های تولیدی تا حدی به سمت IIoT رفته اند . اما این مقدار آنچنان که شایسته و درخور کشور عزیمان باشد نیست . امید است تا با همت مسئولین و تلاش دانش آموختگان iot شاهد رشد چشمگیر اینترنت اشیا در صنعت باشیم . چرا که شرط بقا و حضور در بازار های بین المللی ، به روز بودن و هنگام بودن با کشور های پیشرفته صنعتی است .
سخن پایانی
پدیده نو ظهور iot به سرعت در حال پیشرفت و فراگیر شدن است . اینترنت اشیا در زمینه های گوناگونی همچون پزشکی ، صنعت ، بانکداری تحولی مطلوب را ایجاد کرده است . در این مقاله به بررسی کاربرد iot در صنعت ، مزایا و همچنین وضعیت کنونی آن در ایران پرداختیم .
