بطور عمومی سه روش در تعمیر ونگهداری ترانسفورماتورها مشخص شده است .
الف )تعمیر ونگهداری بدون برنامه ریزی که در این مورد شک حتمی وجود دارد .
ب)تعمیر ونگهداری معمولی که در این روش تنظیم ویا تعویض بعضی از قسمتهائی که پس از بررسی مورد تأثیر قرار می گیرد انجام می شود.
ج)تعمیر ونگهداری با تنظیم برنامه زمانبندی شده که در این نوع طبق برنامه ریزی ،بازدید وتست با زمان بندی مشخص بر روی تجهیزات انجام می شود .
رادیاتورها
رادیاتورها که نقش تماس روغن با محیط مجاور را دارند معمولاً از ورقه های فولادی پرس شده به ضخامت هایی در حدود mm2/1 ساخته می شود .معمولاً رادیاتورها به کمک لوله هایی موسوم به Header به یکدیگر متصل می شوند .معمولاً رادیاتورها به کمک پروسه جوشکاری اتوماتیک ساخته می شوند واکثر کارخانجات سازنده ترانسفورماتور را اقدام به ساخت آنها نمی نمایند واصولاً سازندگان خاصی وجود دارد که فقط به ساخت رادیاتورها اختصاص دادند . که از جمله آنها به کارخانجات نمک در آلمان وتارا در ژاپن می توان اشاره کرد .رادیاتورها را بسته به موردشان می توان برای جلوگیری از زنگ زدگی وخوردگی شیمیایی یا پوششهای رنگ مجهز نمود ویا اینکه آنها را گالوانیزه نمود.رادیاتورها پس از تولید در کارخانه به صورت روتین مورد آزمایشهای نشستی بافشار هوا در حدود یک اتمسفر قرار می گیرند وپس از نصب روی ترانسفورماتور نیز در هنگام آزمایشهای کارخانه ای مجدداً مورد آزمایش نشستی قرار می گیرند .البته در بعضی از موارد رادیاتورهای تولید شده در کارخانه به عنوان نمونه مورد آزمایش اعمال فشار ۳ اتمسفر با روغن ۹۰ درجه قرار می گیرند.
رادیاتورها بسته به نوع اتصالشان به تانک ترانسفورماتوربه دو دسته تقسیم می شوند :
۱- رادیاتورهای نصب شده روی ترانسفورماتور Tank mounted Radiators
۲ – رادیاتورهایی که بصورت جداگانه نصب شده اندSeparate mounted Radiators
روغن ترانسفورماتور
با توجه به ویژگیهای فنی ترانسفورماتورها از نظرمشخصات وشرایط خاص حاکم برآن از نظر حرارتی والکتریکی ایجاب می نماید تا با استفاده از یک ماده عایقی هم محیط عایق مناسبی بین بخشهای مختلف با پتانسیل های گوناگون ایجاد نمود وهم حرارت ناشی از تلفات نامناسب وآهنی را بنحو مطلوب بخارج هدایت کرد تا ترانسفورماتور بتواند در شرایط مطلوب وپیش بینی شده در استانداردها مورد بهره برداری قرار گرفته واز حداکثر عمر مفید خو د برخوردار باشد.ازاین نظر وبا توجه به ویژگیهای شناخته شده ای که در نفت خام از نظر تأمین انتظارات عایقی وحرارتی فوق وجود داشت اقدام به تهیه روغن مایع (برش ۴۵۰ تا ۵۵۰درجه سانتی گراد) ازنفت خام گردید. ولی انتظارات عایقی وحرارتی از روغن وسایر ویژگیهای اساسی آن از نظر مقاوت درمقابل اکسیداسیون وسیالیت به مرور زمان وتناسب با افزایش سطوح ولتاژ قدرت ترانسفورماتورها چنان افزایش یافت که سبب گردید .
در ساختمان سیم پیچ های ترانس باید موارد متعددی را در نظر گرفته شوند که در ذیل به مهمترین آنها اشاره می نماییم :
۱- در سیم پیچ ها باید جنبه های اقتصادی که همان مصرف مقدارمس و راندمان ترانس می باشد ،در نظر گرفته شود .
۲- ساختمان سیم پیچ ها برای رژیم حرارتی که باید در آن کار کند محاسبه شود، زیرا درغیر اینصورت عمر ترانس کاسته خواهد شد.(Oill or Winding) Tampreture که در این حالات با توجه به وضعیت آب وهوائی ،موقعیت جغرافیایی میزان رطوبت درجه حرارت روغن وسیم پیچ ترانس طراحی میشود .در این حالت اگر دمای روغن تا مرز۹۵ْ درجه بالا رود وضعیت عادی به محض بالا رفتن درجه حرارت روغن وسیم پیچ از دمای فوق ذکر به بالا ابتدا آژیری توسط رله های حفاظتی ایجاد میشود اگر بالاتر ازحد مجاز ۱۰۵ْ درجه باشد ترانسفورماتور اصولاً تریپ می خورد.
۳- سیم پیچ ها در مقابل تنش ها وکشش های حاصل از اتصال کوتاه های ناگهانی مقاوم باشند.
۴- سیم پیچها باید در مقابل اضافه ولتاژهای شبکه ،موجی،از نقطه نظر عایقی ، مقاومت لازم رادارا باشد.
همانطوریکه از ۴ بند ذکر شده می توان فهمید . که مواد فوق از لحاظ بررسی بعضی از پارامترها متضاد یکدیگرند .فرضاً وقتی چگالی جریان را با کوچک انتخاب کردن سطح مقطع مس افزایش می دهیم اندازه مس مصرفی را کم می کنیم ،لیکن درمقابل حرارت یا انرژی تلف شده بصورت گرمای ژولی را فزایش داده ودر نتیجه راندمان را کاسته ایم .در ترانسهای باقدرت کم ازسیم مسی ویا آلومینیومی ترانسهای با قدرت زیاد از سیم مسی استفاده می شود.
اکتیو پارت ترانسفورماتور
اکتیو پارت از قسمتهای زیر تشکیل شده است :
بوبین های فازهای A و B وC که شامل هسته ، سیم پیچهای ثالثیه ، سیم پیچ فشار ضعیف و فشار قوی که در مباحث بعدی به پارامترهای آن واجزای تشکیل دهنده آن توضیحات لازم داده خواهد شد .
هسته ترانسفورماتور
هسته ترانس یک مدار مغناطیسی خوب با حداقل فاصله هوایی وحداقل مقاومت مغناطیسی است تا فورانهای مغناطیسی براحتی ازآن عبور کنند .هسته ورقه ورقه ساخته شده وضخامت ورقه ها حدود ۳/۰ میلیمتر وحتی کمتر است .برای کاهش تلفات فوکو ورقه هاتا حد امکان ساخته می شوند ولی ضخامت آنها نباید به حدی برسد که از نظر مکانیکی ضعیف شده وتاب بردارد .
در ترانسهای قدرت ضخامت ورقه ها معمولاً ۳/۰ تا ۳۳/۰ میلیمتر انتخاب می شود که این ورقه ها توسط لایه نازکی از وارنیش عایقی یا یک فیلم نازک عایقی ،نسبت به هم عایق می شوند .
بوشینگها
بوشینگهای هوایی از متداولترین وسایل ارتباط ترمینالهای داخلی ترانسفورماتور به خارج ودر هوای آزاد می باشند .این نوع بوشینگها بطور ساده ازیک استوانه عایق تشکیل شده که به یک سر آن فلنجی جهت اتصال ومحکم کردن آن به ترانسفورماتور تعبیه شده است .وهادی متصل شده به ترمینال داخلی ترانسفورماتور از داخل آن عبور شود وبه سر دیگر استوانه عایق محکم می گردد.
قسمت های اصلی درساختمان ترانسفورماتورهای قدرت روغنی عبارتند از :
۱ – هسته یا مدار مغناطیسی
۲- سیم پیچ های اولیه وثانویه و …
۳ – تانک اصلی روغن
۴- بوشینگ ها برای خروج سر سیم های اولیه وثانویه
به جزء موارد فوق اجزای دیگری نیز به منظور اندازه گیری وحفاظت به شرح زیر وجود دارند:
۱- کنسرواتور یا منبع انبساط روغن
۲ – تپ چنجر
تاریخچه صنعت برق در ایران
در سال ۱۲۸۳ هجری شمسی با نصب ژنراتور KW400 توسط حاج امین الضرب در خیابان چراغ برق تهران استفاده از انرژی الکتریکی بصورت یک سیستم در ایران آغاز شد .تا سال ۱۳۳۸ تنها چند نیروگاه دیگر به ظرفیت های MW 6،MW8،MW 2 ، MW1 مورد بهره برداری قرار گرفتند.در سال ۱۳۳۸ نیروگاه طرشت با چهار واحد توربین بخار وتولید جمعاً MW50 بعنوان اساسی ترین منبع تولید قدرت در ایران بشمار می رفت .با تشکیل وزارت آب وبرق در سال ۱۳۴۳ که بعداً به وزارت نیرو تغییر نام یافت ، وظایف شرکتهای برق پراکنده به این وزارتخانه محول شد .در پایان سال ۱۳۸۸ ظرفیت نصب شده در کل کشور به بیش از MW50000 رسید که نشان دهنده حدود W 600 برای هر نفر بود
